W Polsce nie ma wymogu prawnego do szczepienia fretek przeciwko wściekliźnie… Opiekun jest zobowiązany do tego szczepienia w przypadku wyjazdu za granicę (wymogi unijne) lub gdy fretka często przebywa na terenach, na których może występować wścieklizna (lasy, parki)…
Przeciwko wściekliźnie szczepimy fretki, gdy ukończą 3 miesiąc życia (12 tygodni)… Odstęp między szczepieniem na nosówkę, a szczepieniem na wściekliznę nie może być mniejszy niż 3-4 tygodnie… Szczepienie powtarzamy raz na 2 lata (najlepiej sprawdzić poziom przeciwciał w organizmie, bo może się okazać, że kolejne szczepienie nie jest konieczne!)
Nie należy szczepić fretek w czasie rui!
Zaszczepienie fretki podczas rujki może spowodować komplikacje zdrowotne… Jeżeli termin kolejnego szczepienia wypadnie w miesiącu, w którym nasze zwierzaki już są w rui (styczeń-sierpień), to albo przyspieszmy szczepienie, albo przeczekajmy ten okres i zaszczepmy w późniejszym terminie… Szczepionki nie działają od dnia do dnia, a ich okres ochronny najprawdopodobniej jest dłuższy niż równy rok (sama szczepionka zabezpiecza na okres 24 miesięcy)!… Zachorowanie na wściekliznę jest śmiertelne!
Wścieklizna
To wirusowa, zawsze śmiertelna choroba zakaźna zwierząt (ssaków), mogąca przenieść się na człowieka (zoonoza – choroba odzwierzęca)… Do dzisiaj nieznany jest lek przeciwko wściekliźnie… Nazwa „wścieklizna” wywodzi się od przebiegu jednego, najlepiej dostrzeganego z objawów choroby… Cechuje go znaczne podniecenie i agresja, wręcz „wściekłość”… Wściekliznę nazywa się też czasem wodowstrętem (łac. hydrophobia), co jest odbiciem jednego z objawów choroby, mianowicie mimowolnych skurczy mięśni na widok lub sam dźwięk wody…
Źródła zarażenia
Wścieklizna jest spowodowana przez ssRNA(-) wirusa Rabies virus (RABV) z rodziny Rhabdoviridae, rodzaju Lyssavirus… Występuje w 7 biotypach, z czego przyczyną zakażeń zwierząt naziemnych są głównie wirusy biotypu pierwszego… Pozostałe biotypy są zazwyczaj przyczyną wścieklizny nietoperzy… Wszystkie biotypy są patogenne dla człowieka…
Rezerwuar zarazków stanowią zarówno ssaki dzikie, jak i domowe… Z pierwszej grupy wymienić należy: lisy, jenoty, borsuki, nietoperze, inne zwierzęta mięsożerne, a także gryzonie i zajęczaki… Grupa ta ma obecnie największe znaczenie w rozprzestrzenianiu choroby… Do drugiej natomiast: psy i koty… Druga grupa miała pierwotnie duże znaczenie, lecz obecnie ze względu na masowe szczepienia zwierząt domowych, zagrożenie jest niewielkie… W krajach tropikalnych wścieklizna może być rozprzestrzeniana również przez żywiące się krwią zwierząt nietoperze z rodziny wampirów… Wirus jest wrażliwy na wysoką temperaturę i światło słoneczne, jednak dobrze znosi niskie temperatury i procesy gnilne, dzięki czemu może długo przetrwać w padlinie… Ryby, ptaki i gady nie chorują na wściekliznę…
Do zakażenia (zwierząt lub człowieka) dochodzi na drodze kontaktu bezpośredniego – przez pokąsanie podczas walki, zadrapania połączone z kontaktem ze śliną chorego zwierzaka, zjedzenie padliny, oślinienie lub zanieczyszczenie mózgiem chorego zwierzęcia uszkodzonej skóry… Możliwe jest, choć u człowieka rzadkie, zakażenie na drodze powietrznej (kropelkowej i pyłowej) aerozolem odchodów nietoperzy w jaskiniach… Zdarzają się także zakażenia laboratoryjne drogą wziewną, przezspojówkową lub przezśluzówkową… Do wystąpienia choroby dochodzi u około 15-20% wystawionych na ekspozycję – szczególnie osobników pogryzionych na pysku/twarzy, szyi, klatce piersiowej lub pokąsanych głęboko… Odnotowano także infekcje przez przeszczepienie organów (rogówka) od zmarłych dawców z nierozpoznaną wścieklizną… Nie opisano przeniesienia drogą pokarmową… Chorobę cechuje długi okres utajenia średnio od 1 do 3 miesięcy – skrajnie od 10 dni do ponad roku…
Chory człowiek jest także zakaźny dla otoczenia… Wirus znajduje się głównie w jego centralnym układzie nerwowym, ślinie i skórze, a w mniejszym stopniu także w łzach i soku trzustkowym…
Choroba atakuje ośrodkowy układ nerwowy, co powoduje zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego… Przebieg choroby u wszystkich gatunków zwierząt jest w zasadzie podobny… Możemy wyróżnić dwie postacie wścieklizny:
- postać gwałtowną
- postać cichą – porażenną
Objawy choroby u zwierząt
- podwyższona temperatura
- biegunki lub zaparcia, wymioty
- porażenie mięśni żuchwy, gardła, przełyku, ślinotok – brak apetytu, trudności w połykaniu
- wywalony na wierzchu język, u kotów głośne miauczenie
- nagła zmiana usposobienia zwierzęcia – łagodne stają się złośliwe i drażliwe, agresywne – spokojniejsze
- utrata wrodzonej bojaźliwości u zwierząt dzikich – stają się agresywne, atakują człowieka lub odwrotnie, są zanadto łagodne i dają się złapać
- rozdrażnienie, niepokój
- wylizywanie lub wygryzanie do kości miejsca ugryzienia ze względu na silne swędzenie
- stukanie zębami i zjadanie różnych, niejadalnych przedmiotów, np. kamieni
- wzmożone reakcje na bodźce zewnętrzne, ataki szału – nieposłuszeństwo, agresja
- brak koordynacji ruchowej, niezborność wzroku (zez rozbieżny)
- zaburzenia świadomości
- drgawki, otępienie, śpiączka
- porażenie kończyn
- kończy się zawsze zejściem śmiertelnym po około 2-4 dniach
W przypadku postaci cichej nie ma żadnych widocznych objawów…
Objawy choroby u ludzi
- gorączka, bóle głowy, nudności
- brak apetytu
- świąd w okolicy ugryzienia
- torsje, biegunka lub zaparcia
- narastający niepokój
- pobudzenie ze ślinotokiem
- bardzo bolesne skurcze mięśni
- wodowstręt, trudności w przełykaniu
- dezorientacja, halucynacje
- agresywność, konwulsje i paraliż
Zapobieganie
Aby uniknąć zakażenia wścieklizną należy:
- nie głaskać i nie dotykać obcych zwierząt
- nie karmić obcych zwierząt
- unikać dziwnie zachowujących się zwierząt (dzikich i domowych)
- regularnie szczepić przeciw wściekliźnie zwierzęta domowe (szczepienie kotów i fretek nie jest obowiązkowe, jednak bardzo zalecane przez weterynarzy)
- w momencie, gdy nasz czworonóg zostanie pogryziony, wróci do domu poraniony czy zakrwawiony, jak najszybciej udać się z nim do lekarza weterynarii
- profilaktycznie szczepić osoby narażone na zakażenie (strażników leśnych, weterynarzy, hodowców zwierząt futerkowych, itp.)
Leczenie
Niestety, do tej pory nie znaleziono lekarstwa na wściekliznę!!!… Chorych ludzi leczy się objawowo – podaje się im surowicę i serię szczepionek w bardzo krótkim czasie po ugryzieniu przez chore zwierzę… Po wystąpieniu objawów choroby szczepionka staje się nieskuteczna… Odnotowano jedynie 5 przypadków wyzdrowienia ludzi… Chore zwierzęta najczęściej się usypia…
Diagnozowanie
W przypadku zwierząt, u których wystąpił wirus w ślinie, żadne z nich nie przeżyje dłużej niż 12 dni… Jednak jeśli zwierzę przeszło 15-dniową obserwację weterynaryjną, można wnioskować, że nie mogło ono zarazić człowieka, a w momencie ugryzienia w ślinie nie było wirusa wścieklizny można też wykonać pośmiertne badanie mózgu zwierzęcia….
W celu ustalenia, czy zwierzę, które ugryzło człowieka, zaraziło go wirusem, należy sprawdzić, czy było ono w tym momencie chore na wściekliznę… Niestety, nie ma testów, które zdiagnozowałyby obecność wirusa w organizmie człowieka zaraz po ugryzieniu… Po wystąpieniu objawów, u człowieka diagnozuje się chorobę głównie poprzez wywiad epidemiologiczny… Można także stosować metodę PCR, jednak dość często daje ona fałszywe wyniki …
…
Uwaga!
Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami. Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych „domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu. Wszystkie prawa zastrzeżone!
…
by: Ana
foto:
1) ferretta.pl
© All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów
literatura:
[1] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[2] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[3] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] pl.wikipedia.org
[12] vetopedia.pl
[13] vetmozga.com
[14] knmw.sggw.pl
[15] medigo.pl
…
Kingo w Polsce nie ma nakazu szczepienia fretek przeciwko wściekliźnie, chyba, że na terenie, gdzie mieszkasz ona występuje… Jeśli nie występuje, to jest to zbędne obciążenie małego organizmu fretki, które może obniżyć odporność i przyczynić się do jakiejkolwiek innej infekcji (choroby)… Tak więc bez paniki… ;-)
Mój weterynarz zapewnił, że szczepienie przeciw wściekliźnie nie jest konieczne, jednak ja często wychodzę z moim ogonkiem na spacery. Czy nie zaszczepienie fretki to słuszna decyzja?